06-18-2022
Wanament, Ayiti_____(TRiboLAND) Direktè Pwoteksyon Sivil Depatmantal Nòdès la, Mesye Fleury Joanis, ki te patisipe nan yon atelye fòmasyon jedi 16 jen 2022 a nan lokal Fondasyon Ayisyen Reyabilitasyon (FONHARE), felisite chemen enstitisyon ap pran. Sepandan, li mansyone divès pwoblèm DPC-NE ap fè fas egalman. Li akeyi patenarya ki devlope ant 2 enstitisyon konsène yo. Paske, selon li menm, “FONHARE se sèl enstitisyon ki gen yon lopital nan rejyon an ki kapab byen akomode ak sipòte moun ki gen mobilite redwi souvan yo rele andikape”.
Mesye Fleury di: “FONHARE mete sou pye yon pwogram pou enplike moun andikape yo nan jesyon risk ak dezas. Se poutèt sa DPC-NE gen yon wòl kle pou jwe nan fasilite siksè pwojè sa a”. Atelye sa a ki fèt ak moun ki andikape yo ak otorite lokal yo, vize mete ajou Kat Risk Katastwòf pou komin Wanamint.
“Nou pa dwe bliye ke nou fè jesyon entegre risk ak katastwòf (GIRD). Nou enkli moun ki andikape yo nan sistèm jesyon risk ak dezas paske yo merite priyorite parapò kondisyon fizik yo. Dayè, pandan evalyasyon bezwen ak domaj, nou pa t pran an konsiderasyon bezwen andikape yo nan nivo pwoteksyon sivil; nou jis akonpaye yo. Epi, se te yon erè grav ke nou ta pràl repwodwi. Kounye a li se yon swen entegre ke nou ap fè, ” daprè sa Mesye Fleury revele.
Msye Fleury kwè li enpòtan pou moun ki andikape yo patisipe nan pran desizyon ki afekte yo olye pou lòt antite planifye ak deside pou yo, jan sa te fèt nan ane anvan yo. Direksyon Pwoteksyon Sivil Nòdès la ap travay ansanm ak enstitisyon patnè yo pou finalize epi aplike plan enprevi ki deja mete ajou pou ane 2022 la.
Aktivite sansibilizasyon yo deja fèt nan lekòl nasyonal yo, nan divès komin nan depatman an, tankou Wanament, Ferye, Fòlibète, Terye-Wouj, Troudinò, Karacol, Valyè, e Monben Krochi. “Nou pap kanpe la! Nou pral fè menm travay ke nap fè ak komite kominal Wanament”, daprè direktè proteksyon sivil la.
Anplis de sa, Mr Fleury fè konnen pwoteksyon sivil pa yon moun. Se bagay tout yon ekip. Li mande manm komite minisipal Wanament lan ak enstitisyon ki responsab pòs kòmand yo (Mèri, Afè Sosyal ak Travay, Lakwa Wouj) pou yo travay ansanm, reflechi sou pwoblèm inondasyon renouvlab nan sant vil la ak nan katye ki marginalize yo. “Dènye a dwe konplètman asime responsablite yo,” li te di. “Vijilans dwe toujou nan lòd. Moun ki rete nan zòn ki gen gwo risk yo bezwen konnen ki kote pou yo ale lè sa nesesè. An reyalite, nou genyen Lycée Capois la Mort de Ouanaminthe kòm abri tanporè pou moun Sance, Village des Oliviers ak zòn ki antoure. Nou gen EFACAP pou akeyi moun ki soti nan Gaillard, Plaine de Rose, Cité Gracia ak vwazinaj la”, li konkli.
Direktè Egzekitif Fondasyon Ayisyen Reyabilitasyon an (FONHARE) Doktè Ivens Louis, bò kote pa l, felisite DPC-NE a, ke li konsidere kòm patnè kle li nan aplikasyon pwojè sa a, sitou nan aktivite teren yo. “Lide a se fasilite swen konplè pou moun ki andikape yo. Aktyalizasyon kat sa a pral pèmèt yon modifikasyon e sitou yon adaptasyon nan plan aksyon minisipal la pou yo rive pi byen rive nan kouch vilnerab sa a nan moman repons yo. Eksperyans siklòn Irma nan ane 2017 la fè nou gen dout sou metòd divès aktè yo itilize sitou pandan distribisyon yo. Metodoloji yo pa apwopriye pou frajilite moun ki nan chèz woulant, avèg ak granmoun aje yo”.
Doktè Ivens pwomèt pou l pote chanjman pozitif atravè aplikasyon pwojè pilòt sa a ki rele: Enklizyon Moun Andikape yo nan Jesyon Risk ak Katastwòf yo. “Ansanm ak DPC-NE, FONHARE pral kontinye sansibilize divès aktè konsène yo e li pral aji pou genyen yon sant aranjman enklizif nan chak minisipalite pou fasilite peryòd evakyasyon yo. Nou ap etidye posiblite pou pèmèt mesaj alèt yo pi byen transmèt ak adapte yo ak moun ki soud ak avèg,” daprè Doktè Ivens Louis.
Aprè sa, Doktè Louis anonse kreyasyon yon baz done sou moun ki gen andikap. Zòn yo, kantite moun andikape pou chak zòn ansanm ak adrès yo, tipoloji andikape yo, tout bagay ap la. Li pral pèmèt Pwoteksyon Sivil la oswa nenpòt lòt aktè imanitè fè yon pi bon oryantasyon nan aksyon yo an favè andikape yo nan moman repons yo.
Finansyèman ak sipòte ap gen pou wè avèk CBM; pwojè sa ap dire pou yon peryòd 4 lane, soti depi koulya pou rive 2025. Ak slogan “Aji pou pa kite pèsonn dèyè”, pwojè pilòt sa a ap aplike nan twa depatman peyi a (Nòdès, Nò, Latibonit) ak nan nèf komin (Wanament, Fòlibète, Tèrye-Wouj, Limonad, e Okap Ayisyen, Plèndinò, Ennri, Gromòn ak Gonayiv).
“Sa yo se echantiyon. Epi, rezilta yo jwenn nan eksperyans sa a pral pèmèt nou soumèt yon dokiman bay Leta santral sou chanjman nan sistèm GRD nan GIRD yon fason pou gen mwens viktim pandan katastwòf natirèl. Egzanp, yon peyi ki trè avanse tankou Japon, fè fas ak dezas natirèl, espesyalman tsunami ak tranblemanntè, chak ane. Epi, daprè yon etid, moun ki gen andikap ki viktim yo reprezante 6% nan popilasyon an, alòske moun ki pa gen andikap ki viktim yo reprezante yon ti kras plis pase 3% nan popilasyon an. Malerezman, nou gen yon gwo pwoblèm estatistik. Donk, pèsonn pa ka di egzakteman ki kantite andikape ki te viktim nan gwoudou gwoudou 12 janvye 2010 la”, daprè Doktè Louis ki tap rabat pou montre tout valè travay li.
Jn simon Manex, TRiboLAND
Comments are closed.